Zachowanie w konflikcie zależy zarówno od czynników osobowościowych, jak i od kontekstu sytuacyjnego (Lewin, 1986). Według modelu podwójnej troski (Pruitt, Rubin, 1986), w sytuacji sporu można wybrać jedną z pięciu strategii postępowania: unikanie, dopasowanie, współpracę, rywalizację i kompromis. Wybór strategii może być do pewnego stopnia uzależniony od fundamentów moralnych – szybkich, emocjonalnych reakcji, które dopiero później są racjonalizowane. Wyróżniono pięć fundamentów moralnych. Opierając się o fundament krzywdy/troski uznajemy, iż niemoralne postępowanie to takie, które powoduje, że inni ludzie cierpią. Fundament sprawiedliwość/wzajemność powoduje, że jesteśmy wrażliwi na kwestie sprawiedliwości społecznej. Fundament wewnątrzgrupowość/lojalność opiera się na przywiązaniu do grupy. Fundament autorytet/szacunek wyraża tendencję do tworzenia hierarchii społecznych. Fundament czystość/świętość opiera się o emocję wstrętu wobec zanieczyszczeń środowiska oraz wobec niektórych zjawisk społecznych, jak niemożność kontrolowania własnych impulsów (Haidt, 2012).
W celu zidentyfikowania opisanych zależności przeprowadziliśmy badanie (N=288), w którym przeanalizowaliśmy wpływ fundamentów moralnych uczestników i ich orientacji społecznych na wybór strategii zachowania w konflikcie z: 1) „przyjacielem” i 2) „nieznajomym”. Wyniki pokazują, że zachowanie w konflikcie w różnych kontekstach zależy od odmiennych fundamentów moralnych. W konflikcie z „przyjacielem” fundament wewnątrzgrupowości/lojalności determinuje strategię unikania. W relacji z „nieznajomym” ten sam fundament determinuje strategie unikania, rywalizacji i dopasowania. Współpraca z „nieznajomym” wyjaśniana jest przez progresywizm jednostki – postawę wyrażającą poparcie dla rozwoju społeczeństwa.